Kimler hatta? | Toplam 9 kullanıcı online :: 0 Kayıtlı, 0 Gizli ve 9 Misafir Yok Sitede bugüne kadar en çok 16 kişi Ptsi Nis. 29, 2024 12:55 pm tarihinde online oldu. |
| | halk edebiyatı | |
| | Yazar | Mesaj |
---|
Esra
Mesaj Sayısı : 229 Kayıt tarihi : 20/10/08 Yaş : 29 Nerden : izmir
| Konu: halk edebiyatı C.tesi Ekim 25, 2008 10:15 am | |
| Kaynağı halk kültürüdür. Geleneğe bağlı olarak gelişen sözlü bir edebiyattır. Kökleri Türklerin İslamiyeti kabul edişi öncesine kadar dayanır. Bugün de varlığını az çok sürdürmektedir. Bu edebiyat halkın duygu ve düşüncelerini, yaşama ve dünyaya bakışını yansıtır. Halk diliyle oluşturulmuştur.Yaratıcıları belli olan Aşık ve Tekke edebiyatı ürünleri, sözlü gelenekte ortaya çıkan ve halkın ortak malı olmuş ninniler, türküler, bilmeceler, masallar, halk öyküleri, seyirlik halk oyunları (Karagöz, Ortaoyunu, Meddah ) bu edebiyatın içinde yer alır.
Halk edebiyatı üç ana bölümde incelenir: 1. Anonim (Ortak) Halk Edebiyatı 2. Aşık Edebiyatı 3. Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı | |
| | | Esra
Mesaj Sayısı : 229 Kayıt tarihi : 20/10/08 Yaş : 29 Nerden : izmir
| Konu: Geri: halk edebiyatı C.tesi Ekim 25, 2008 10:15 am | |
| 1. Hem şiir hem de düzyazı alanında ürünler verilmekle birlikte, şiir daha da ağırlıktadır. 2. Halk öykülerinin, eski destanlarından, halk şiirlerinin koşuk ve sagulardan İzler taşıdığına bakarak, bu edebiyatın, İslamiyet öncesi Türk edebiyatının bir devamı olduğunu düşünebiliriz. 3. Masal ve destanlardaki olağanüstülükler dışında konular genelde somut ve gerçekçidir. Halk edebiyatında biçimden çok konu önem taşır. 4. Aşk, doğa sevgisi, gurbet, ayrılık, özlem, din ve tasavvuf, kahramanlık, mizah Halk edebiyatının başlıca konularıdır. 5. Şiirler işlenen konulara göre güzelleme, taşlama, ağıt, koçaklama gibi adlar alır. 6. Dil halkın konuştuğu Türkçe olmakla birlikte, bazı ozanların dilinde yöresellik de gözlenir. 7. Koşma, türkü, mani,destan semai gibi değişik nazım biçimleri kullanılmıştır. 8. Nazım birimi dörtlük, kullanılan ölçü hecedir. Hecenin daha çok 7′li, 8′li ve 11′1İ kalıpları kullanılmıştır. 9. Halk ozanlarından bazıları, birtakım etkilenmeler bir sonucu aruzu da kullanmıştır. Divan ve tasavvuf şiirinden etkilenen halk ozanlarının şiirlerinde Arapça ve Farsça sözcükler daha çoktur. 10. Anlatım canlı, yalın ve içtendir. 11. Şiirler bir saz eşliğinde, bir hazırlık olmaksızın doğaçlama olarak söylenmiştir. 12. Kimi şiirlerde, Divan şiir ölçüsünde olmamakla birlikte zaman zaman söz sanatları ve kalıplaşmış sözler de kullanılmıştır. Ancak bunter genellenmeyecek kadar azdır. | |
| | | Esra
Mesaj Sayısı : 229 Kayıt tarihi : 20/10/08 Yaş : 29 Nerden : izmir
| Konu: Geri: halk edebiyatı C.tesi Ekim 25, 2008 10:16 am | |
| Anadolu’da 13.yüzyıldan sonra yayılmaya başlamıştır. Kurucusu 12.yüzyılda Türkistan’da yaşayan Ahmet Yesevi’dir. Tasavvufun etkisiyle doğan Tekke edebiyatının amacı da tasavvuf düşüncesini insanlara benimsetmektir. Şairieri hecenin yanında aruzu, dörtlüğün yanında beyiti de kullanılmıştır. Arapça - Farsça sözcükler, Halk edebiyatının en çok bu bölümünde kullanmıştır. Bunların bir bölümü tasavvuf terimleridir. İlahi, sathiye, nutuk, devriye Tekke şiirinin başlıca nazım türleridir. Şimdi de “tasavvuf düşüncesi üzerinde kısaca duralım:
Tasavvuf:
Tasavvuf dinsel bir düşünce sistemidir. İslam dininin özgün bir yorumu olarak da değerlendirilebilir, islamiyeti yorumlarken islamiyet öncesinde oluşan Doğu ve Batı öğretileri de etkilidir.
Tasavvuf, Tanrı ve evrenin ne olduğuna, evrenin niçin yaratıldığına, insanın evren içindeki konumuna İlişkin yorumlar getirir. Tasavvufa göre evren Tanrısal güzelliğin bir yansımasıdır. Tanrının en belirgin görüntüsü insandır.
Temel gerçek, iyilik ve güzelliktir. Gerçek insan güzelliğe, iyiliğe, dolayısıyla da Tann’ya yönelen insandır. Tann’ya da akıl yoluyla değil, aşk yoluyla ulaşılır. Tekke edebiyatında dünyanın gericiliği, nefsin kötülüğü, Tanrı ve insan sevgisi; Hazret-i Ali’ye duyulan sevgi, Hazret-İ Muhammet’e bağlılık gibi temel konular işlenmiştir.
Tekke edebiyatının başlıca sanatçıları şunlardır: Yunus Emre, Hacı Bayram Veli, Kaygusuz Abdal, Pir Sultan Abdal, Eşrefoğlu Rumi… | |
| | | Esra
Mesaj Sayısı : 229 Kayıt tarihi : 20/10/08 Yaş : 29 Nerden : izmir
| Konu: Geri: halk edebiyatı C.tesi Ekim 25, 2008 10:16 am | |
| Aşık edebiyatı şiirlerini söyleyenler bellidir. Usta çırak ilişkisine göre yetişir. Din dişi konular işlenir. Ölüm, gurbet, doğa, ayrılık, yoksulluk başlıca temalardır. “Aşık” denen saz şairlerinin çoğu okuma-yazma bilmez. Eğitim görenlerinin bir bölümü Divan edebiyatından etkilenip aruzu da kullanmıştır. Şiirlerin son dörtlüğünde aşıklar, adlarını kullanırlar. Aşık edebiyatı şiirleri, meraklılarınca bir tür antoloji sayılabilecek “cönk” adı verilen defterlerde toplanmıştır.
Aşık edebiyatının başlıca sanatçıları şunlardır: Köroğlu, Karacaoğlan, Kayıkçı Kul Mustafa, Aşık Ömer, Ercişli Emrah, Gevheri, Dertli, Bayburtlu Zihni, Erzurumlu Emrah, Seyrani, Dadalaoğlu, Ruhsatı, Aşık Veysel. | |
| | | Esra
Mesaj Sayısı : 229 Kayıt tarihi : 20/10/08 Yaş : 29 Nerden : izmir
| Konu: Geri: halk edebiyatı C.tesi Ekim 25, 2008 10:16 am | |
| Anonim Halk Edebiyatı ürünlerinin temel özelliği yaratıcılarının belli olmamasıdır. Bunlar, sözlü gelenekte yaşar ve ağızdan ağıza yayılır. Bu ürünlerin en önemlileri: Halk Masalları, Halk Hikayeleri‘dır diğer ürünler aşağıda kısaca açıklanmıştır:
Efsaneler: İçlerinde olağanüstü kişi ve olaylar bulunan, tarihsel olaylarla Örülmüş halk masallarıdır. Destan ve masala benzer ancak masal gibi iyi sonla bitmez.
Karagöz ile Hacivat:
Seyirlik halk oyunlarındandır. Bir gölge oyunu olan türün başlıca kahramanı olan Karagöz cahil halk tipini; Hacivat ise aydın ya da yan aydın tipi temsil eder. Deriden kesilen ve “tasvir” denen birtakım biçimlerin, arkadan ışıklandırılmış beyaz bir perdeye yansıtılması temeline dayanır.
Orta Oyunu:
Karagöz’de olduğu gibi tuluata (doğaçlamaya ) dayalıdır. Yazılı bir metne bağlı kalınmaz. Seyircilerle çevrilmiş bir alanda oynanır. En önemli kişileri kavuklu ve Pişekar’dır. Yanlış anlamalar, şive taklitleri söz oyunları, hazır cevaplık başlıca güldürü öğeleridir.
Meddah : Tek kişilik gösteridir. Meddah, öyküler anlatırken, öykülerde yer alan kişilerin de taklitlerini yapar. Olabildiğince, onların kılığına bürünür. Meddah öykülerinde konuşma dili kullanılır.
Bilmeceler: Çoğu ölçülü, uyaklı, aliterasyonudur. Bir söz oyunu niteliği gösterir. Amaç, bir varlık ya da nesnenin niteliklerini söyleyerek onun ne olduğunu karşıdakine buldurmaktadır.,
Fıkralar: Fıkralar, nükteli küçük öykülerdir. Güldürürken düşündürmeyi de amaçlar. Nasrettin Hoca Fıkraları, Bektaşi ve incili Çavuş fıkraları ünlüdür.
Atasözleri:
Kimin, ne zaman söylediği belirsizdir. Uzun gözlem ve deneyimin ürünüdür. Toplumumuzun, kültürünün, yaşam felsefesinin yansıdığı en önemli ürünlerdir. İnsanlara öğüt vererek yol gösterir. Çoğu hece ölçüsüyle söylenmiştir
Ninniler:
Küçük çocukları uyutmak amacıyla söylenirler. Ezgilidirler. Türkü biçimiyle oluşturulurlar.
Ağıtlar:
Ninniler gibi ezgiyle söylenirler. Türkülerin bir türü sayılabilir. Sevilen bir kişinin ölümünden duyulan acı anlatılır.
Türküler: Değişik konularda söylenebilir. Her zaman ezgilidir. Genellikle hecenin 11′li kalıbı kullanılır. Düzenleyicileri genellikle bilinmez.
Maniler:
Sevgi, doğa gibi konularda söylenir. Tek dörtlükten oluşur. Uyaklanışı (a a b a) biçimindedir. | |
| | | | halk edebiyatı | |
|
Similar topics | |
|
| Bu forumun müsaadesi var: | Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
| |
| |
| |